Czy możemy jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czym tak naprawdę był Bauhaus? Skrajną artystyczną utopią, czy raczej głęboko poruszającym nurtem, nowym sposobem myślenia, który pomimo upływu czasu, dale wpływa na współczesne wzornictwo i styl naszego życia? Ten innowacyjny ruch w sztuce przez sto lat nieodmiennie fascynuje i porusza inne dziedziny życia, w tym również wyrosłe na jego podłożu współczesne społeczne i artystyczne projekty. Jego idee do dziś pozostają aktualne i ważne dla twórców XXI wieku. W Bauhausie nigdy nie chodziło o sam proces twórczy, liczyła się sztuka dla sztuki. Forma wynikająca z funkcji miała zmieniać świat i stwarzać go lepszym za pomocą architektury i sztuki. Bauhaus połączył w jedno rzemiosło, technologia i artyzm, pozostawiając tym samym bogate i zróżnicowane dziedzictwo.
Z wizjonerskich idei ruchu powstałego w 1919 roku do dziś świadomie czerpią architekci, twórcy technologii i wzornictwa, w dalszym ciągu odpowiadając na postawione na początku XX wieku przez Bauhaus pytania: „jak chcemy żyć i dokąd zmierzamy?”
Jak to wszystko się zaczęło?
Bauhaus powstał w 1919 roku jako uczelnia artystyczno-rzemieślnicza, wyrosła z połączenia Akademii Sztuk Pięknych i Szkoły Rzemiosł Artystycznych w Weimarze, z inicjatywy architekta Waltera Gropiusa. Szkoła dwukrotnie zmieniała siedzibę: w 1925 roku została przeniesiona do Dessau, w latach 1932–1933 działała w Berlinie. Nowe centrum kształcenia artystów, architektów i projektantów przyciągało studentów z całej Europy. Wykładowcami uczelni zostali znani artyści, m innymi Lyonel Feininger czy Johannes Itten, Wassily Kandinsky i Paul Klee. Nauczano zgodnie z manifestem artystycznym Gropiusa a hasło „forma podąża za funkcją” stało się najważniejszym założeniem szkoły i całego ruchu Bauhaus. Uczelnia od początku była czymś więcej niż szkołą kształcącą przyszłych twórców w nurcie „dobrej formy”. To nieco utopijny eksperyment, który z pasją i zaangażowaniem podejmował problemy społeczne i polityczne tamtych czasów.
Nazwa Bauhaus określa nie tylko nazwę weimarskiej uczelni i jej działalność, często używana jest zamiennie jako określenie kierunku architektonicznego rozwijającego się w ramach niemieckiego modernizmu. Niejednoznaczność zjawiska jest jednak na tyle szeroka, że staje się polem do szeroko toczących się dyskusji wśród znawców, krytyków i historyków sztuki.
Ze względu na swoje zaangażowanie w sprawy polityczne i społeczne, szkoła dwukrotnie zmieniała siedzibę. Z każdą przeprowadzką zmieniał się program i orientacja artystyczna, ruch. W okresie weimarskim kładziono nacisk na powrót do tradycyjnego rzemiosła. Czerpano i rozwijano nurty ekspresjonizmu, konstruktywizmu, dadaizm i abstrakcję geometryczną. W fazie rozwoju szkoły w Dessau ważna była idea jedności technologii i sztuki. Bauhaus nigdy nie miał jednolitego spojrzenia na architekturę, sztukę i wzornictwo. Napędzany przez zmiany, pozostający w ciągłym rozwoju i ruchu, nie dał się wtłoczyć w określone ramy. Interdyscyplinarne idee do dzisiaj pozostają żywe w różnych twórczych dziedzinach.
Szkoła istniała tylko przez 14 lat, jednak jej wpływ na rozwój twórczy świata pozostaje nieoceniony. Dzięki wszechstronnemu podejściu do architektury, sztuki i wzornictwa miał wpływ na rzeszę studentów i kształcił osoby z całego świata. Zaszczepiona w młodzieży idea i wartości wędrowały dalej, ponad podziałami i politycznymi granicami.
Cień Bauhausu
Bauhaus pozostaje wiecznie żywy w architekturze i kulturze Niemieckiej. Do dzisiaj możemy doświadczyć jego dziedzictwa, poprzez pozostawioną spuściznę, z której wiele dzieł zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, np. zaprojektowane przez Gropiusa zabudowania fabryki Fargus w Alfeld an der Leine. To pierwszy z projektów tego znamienitego architekta, który zapoczątkował jego samodzielną karierę. Oprócz Weimaru dorobek Bauhausu możemy podziwiać również w Weimarze, Dessau i Berlinie, Probstzelli, Jenie, a także Krefeld i Stuttdgardzie.
Jakie wystawy i wydarzenia będą towarzyszyć obchodom 100-lecia założenia Bauhausu?
Od 6 kwietnia 2019 roku w Muzeum Bauhausu w Dessau w możemy oglądać najstarszą kolekcję dzieł warsztatowych. Od 8 września dołączy do niej ekspozycja ilustrująca rozwój technik rzemieślniczych i wytwarzania przedmiotów użytkowych.
Okrągłe urodziny Bauhausu hucznie obchodzi cały świat. „Uczenie się od", „Odpowiadające", „Odchodzenie od” oraz „Bauhaus Imaginista" to cztery wystawy odbywające się w Chinach, Japonii, Rosji i Brazylii. Ekspozycje zaprezentowały wpływ ruchu Bauhaus na środowiska twórcze w różnych zakątkach świata. Uzupełnieniem wystawowego tournée były warsztaty w Indiach, Maroku, USA i Nigerii. Zakończy je wielka wystawa finałowa w berlińskim Domu Kultur Świata, trwająca od 15 marca do 10 czerwca 2019.
Budynek Buhausu projektu Waltera Gropiusa w Dessau, 1926 r.
Muzeum Bauhausu w Dessau, które zostanie otwarte w sierpniu 2019 roku. Budynek projektu hiszpańskiej pracowni González Hinz Zabala został wyłoniony w prestiżowym, międzynarodowym konkursie.
Zwycięzcki projekt Bauhaus Museum w Dessau, widok wnętrza
Muzeum Bauhausu w Berlinie.
fot. materiały prasowe / www.bauhaus100.de
