Dawny Pałac Krasińskich w Warszawie przeszedł gruntowną renowację, odzyskując swój dawny blask. Dzięki pracom udało się również otworzyć budynek dla szerszej publiczności. Od maja 2024 roku goście mają możliwość odwiedzenia odrestaurowanych miejsc i podziwiania skarbów polskiego i światowego piśmiennictwa. Projektem przebudowy i modernizacji, między innymi, zajęła się pracownia architektoniczna Konior Studio.
Obiekt przez lata stanowił magazyn dla najcenniejszych zbiorów Biblioteki Narodowej. Cechował się bogato zdobionymi fasadami i okrągłą bryłą, co sprawiało, że był niezwykle intrygujący, jednak pozostawał zamknięty dla odwiedzających. Stan ten zmienił się 21 maja 024 roku, kiedy to odbyła się zakrojona na szeroką skalę rewitalizacja. Zespół pałacowy został zbudowany w latach 1677-1695 dla wojewody płockiego Jana Dobrogosta Krasińskiego. Pierwotnie został on zaprojektowany przez pochodzącego z Niderlandii Tylmana z Gameren. Do jego dzieł należą między innymi Pałac w Nieborowie Pałac Ostrogskich w Lublinie czy białostocki pałac Branickich. Niestety podczas II Wojny Światowej budynek uległ doszczętnemu zniszczeniu, jednak już w latach 1948-1961 został odbudowany. Następnie postępowały prace związane z odnową elewacji i rekonstrukcją detali architektonicznych.
Mimo to dopiero w roku 2024 Pałac stał się powszechnie dostępny. Aktualnie wstęp jest bezpłatny, dostępny przez 6 dni w tygodniu. Stało się to możliwe dzięki odrestaurowaniu barokowych wnętrz i dostosowaniu ich do współczesnych potrzeb użytkowników, w tym niepełnosprawnych. – Pierwszy raz od XVII wieku mogliśmy pokazać wnętrza, w których umieściliśmy najważniejsze zabytki polskiej literatury i kultury, relikwie języka polskiego, pamiątki historii dawnej i współczesnej. W gablotach znajdują się skarby wielu narodów, kultur i języków, które pokojowo współistniały w granicach Rzeczypospolitej, ale także bezcenne obiekty średniowieczne i renesansowe kultury europejskiej, takie jak choćby mapa Ptolemeusza sprzed odkrycia Ameryki. Niektóre z nich należą zarówno do kultury polskiej, jak i światowej, tak jak rękopisy Fryderyka Chopina czy Henryka Mikołaja Góreckiego – mówi dr Tomasz Makowski, dyrektor Biblioteki Narodowej
Budynek pełen jest historii zaklętych w jego architektonicznych detalach. Struktura pałacu została wzbogacona o nowe funkcje dzięki wprowadzeniu nowoczesnych rozwiązań. – Wielką zaletą otwartego dla zwiedzających 21 maja 2024 roku Pałacu Rzeczypospolitej są niezwykle pieczołowicie odtworzone wnętrza, z ogromną uważnością dokonany remont oraz uwzględniająca dzisiejsze potrzeby modernizacja według projektu Pas Projekt i Konior Studio, a wykonane przez firmy: Eurobudowa, WIBAR, Q-Fidelity, Erco, Grupa AV, INSTONE. Dzięki wspólnej pracy Biblioteki Narodowej, architektów i wykonawców powstała prestiżowa przestrzeń ekspozycyjna dla najcenniejszych obiektów ze skarbca BN, a dzięki otwarciu bezpłatnie dla zwiedzających również kulturalna dla spacerujących – podkreśla dr Tomasz Makowski.
Po renowacji do zwiedzania udostępnione zostały dwie główne sale pałacowe. Szczególne wrażenie robi Sala Kariatyd, w której przywrócono blask sztukateriom, rzeźbom, drewnianym mozaikom i dekoracyjnemu sklepieniu. Nowe oświetlenie wydobywa dziś nieznane walory historycznej architektury.
– Wyzwaniem i poważną ingerencją w cenną strukturę było właściwe wyeksponowanie w nowym miejscu oryginalnej Biblioteki Wilanowskiej – ocalałego z pożogi wojennej księgozbioru wraz z cennym wyposażeniem i oryginalnymi meblami. W tym celu przebudowano fragment wschodniego skrzydła. Nowa konstrukcja zastąpiła istniejące fragmenty ścian i stropów. Powstała przestronna przestrzeń ekspozycji i jej zabezpieczenia. Dotychczas unikalny zbiór zajmował Salę Białą, zasłaniając jej wyjątkowy charakter. Dziś sala znów pełni reprezentacyjną funkcję. Wraz z Salą Kariatyd, spektakularną klatką schodową i Salą Rycerską na parterze stanowią unikalny przykład kunsztu dawnych mistrzów – wyjaśnia Tomasz Konior, główny architekt w pracowni Konior Studio. Pojawiły się też udogodnienia zaprojektowane z myślą o osobach niepełnosprawnych. – Wymagało to z jednej strony wyjątkowej troski o unikalne walory historycznego gmachu, pierwotnie przeznaczonego na inne cele, z drugiej spełnienia rygorów związanych z bezpieczeństwem zbiorów. W zabytku zainstalowano, a przy tym ukryto najnowocześniejsze technologie zapewniające komfort użytkownikom i bezpieczeństwo eksponatów – mówi Tomasz Konior.
Barokowe wnętrza, które zostały odrestaurowane, stanowią idealne miejsce do wyeksponowania zabytków polskiego i światowego piśmiennictwa. Znajdują się tu zatem średniowieczne manuskrypty i rękopisy czy dzieła dawnych iluminatorów, które wymagają szczególnego traktowania. W związku z tym zdecydowano się na zakup specjalistycznych gablot zapewniających optymalną temperaturę i wilgotność powietrza. – W kontraście do zabytkowej tkanki zaprojektowano współczesne wyposażenie: specjalne gabloty do ekspozycji oraz umeblowanie: lady, stoły, ławy, krzesła. Multimedia oddziałują na sposób percepcji i wzmacniają efekt – podkreśla Tomasz Konior.
W jednym z pomieszczeń Pałacu Rzeczypospolitej znajduje się szczególne miejsce, które zawiera olbrzymi ładunek emocji i skłania do refleksji. To sala, w której centrum znajduje się urna z prochami książek, co stanowi jednocześnie złowrogie przypomnienie minionych czasów.
Fot. Materiały prasowe KONIOR STUDIO
