Wilanów od lat przyciąga tych, którzy szukają balansu pomiędzy rytmem miasta a spokojem przedmieścia. W gęstej tkance zabudowy jednorodzinnej powstał tu projekt wyjątkowy - Dom Wertykalny autorstwa Exterio Architektura, który udowadnia, że ograniczona przestrzeń może stać się inspiracją, a nie przeszkodą. Architekci potraktowali wąską działkę nie jako ograniczenie, lecz punkt wyjścia do stworzenia domu, który rośnie w górę, wykorzystując każdą płaszczyznę - zarówno funkcjonalnie, jak i wizualnie.
Na niewielkim fragmencie ziemi, wciśniętym pomiędzy sąsiednie budynki, jeszcze niedawno stał nieciekawy budynek z lat 90-tych. Dziś na miejscu dawnego domu, powstała nowa przestrzeń - nowoczesna rezydencja dopasowana do potrzeb rodziny, a jednocześnie odpowiadająca wymogom współczesnego miasta.
Tak wyłoniła się bryła o powierzchni około 500 m² i wysokości 12 metrów, której forma od początku podporządkowana była logice miejsca. Dom został lekko wyniesiony ponad poziom ulicy, co pozwoliło nie tylko odseparować wejście od ruchliwej drogi, ale też w naturalny sposób zbudować poczucie prywatności. Wyniesienie to stało się jednocześnie gestem kompozycyjnym: dom zyskał perspektywę, z której otwiera się na otoczenie, zachowując przy tym intymność wnętrz.
Architekci z Exterio Architektura zaprojektowali budynek jako klarowny, wertykalny układ przestrzeni, w którym każda kondygnacja ma swoje ściśle określone zadanie. W podziemiu zlokalizowano garaż na kilka stanowisk oraz pomieszczenia techniczne, które stanowią zaplecze codziennego funkcjonowania. Parter to otwarta, dzienna strefa życia - przestrzeń bez ścian, w której kuchnia, jadalnia i salon przenikają się wzajemnie, tworząc jedno, dynamiczne wnętrze. Przeszklona ściana otwiera tę strefę na taras, który biegnie aż do granicy działki, stanowiąc płynne przedłużenie salonu i wprowadzając światło głęboko do środka. Dwukondygnacyjna przestrzeń nad jadalnią otwarta na południe wysokim przeszkleniem nadaje wnętrzu zróżnicowanej formy oraz łączy z kondygnacją powyżej. Na wyższych kondygnacjach ulokowano prywatne części domu - pierwsze piętro z pokojami dzieci oraz najwyższy poziom przeznaczony dla rodziców. Master bedroom z prywatnym tarasem i widokiem ponad dachami sąsiednich domów stanowi najbardziej intymną przestrzeń budynku.
Centralny szyb windowy, wykonany z transparentnego szkła, nie został ukryty - przeciwnie, stał się jednym z kluczowych elementów kompozycyjnych wnętrza. Wokół niego zorganizowano cały pion komunikacyjny, a schody o lekkiej, ażurowej konstrukcji dodają przestrzeni dynamiki. Takie rozwiązanie pozwala światłu swobodnie przenikać między kondygnacjami, dzięki czemu wnętrza zmieniają się w rytmie dnia - od porannej miękkości po ciepłą poświatę wieczoru. W tej grze pionu, światła i funkcji kryje się istota koncepcji „Domu Wertykalnego” - domu, który zachowując zwartą formę, pozostaje przestrzenny, lekki i otwarty.
Architekci nadali budynkowi klarowną, modernistyczną formę, ale przełamali jej monolityczność subtelnym rytmem materiałów. Elewacja została wykończona betonową płytką w dwóch odcieniach - bieli i grafitowej szarości - układaną bezfugowo i nieregularnie, w układzie pionowym i poziomym. Horyzontalne pasy rozciągają bryłę optycznie, podczas gdy pionowe akcenty podkreślają jej wertykalny charakter. To dialog dwóch kierunków - równowaga pomiędzy porządkiem a dynamiką. Układ okien konsekwentnie odzwierciedla funkcje pomieszczeń. Poziome przeszklenia w strefach mieszkalnych otwierają się na ogród, a wąski, pionowy pas okien prowadzący wzdłuż klatki schodowej podkreśla wewnętrzną oś domu. Zewnętrzne żaluzje zapewniają kontrolę światła i prywatność, dopełniając charakter tej eleganckiej, powściągliwej bryły.
Pod minimalistyczną formą kryją się zaawansowane technologie. Na płaskim dachu zainstalowano panele fotowoltaiczne, które wspierają ogrzewanie oparte na pompie ciepła i piecu gazowym. System wentylacji z rekuperacją, klimatyzacja oraz inteligentne sterowanie domem gwarantują nie tylko wysoki komfort, ale i energooszczędność. Dom został zaprojektowany tak, by odpowiadał na potrzeby domowników dziś, a jednocześnie pozostawał elastyczny wobec przyszłych zmian - zarówno funkcjonalnych, jak i technologicznych.
„Dom Wertykalny” to nie tylko odpowiedź na ograniczenia działki - to przemyślana koncepcja życia blisko miasta, ale z zachowaniem własnej przestrzeni i ciszy. Łączy w sobie racjonalność modernizmu z emocjonalnym aspektem codziennego komfortu.
W efekcie powstał budynek, który nie potrzebuje monumentalnych gestów, by przyciągać uwagę. Jego siła tkwi w spójności, proporcjach i wrażliwości na kontekst. W Wilanowie, wśród zwartej miejskiej zabudowy, wyrósł dom, który patrzy ponad dachy sąsiadów - dosłownie i symbolicznie.
Projekt: Marcin Klukowski, Magdalena Górowska, Martyna Więch, Exterio Architektura
Wnętrza: Anna Salak
Zdjęcia: Yassen Hristov
